De boulevard Adolphe Max is net met veel tamtam in gebruik genomen: brede voetgangerspaden, groene ruimten, leuke bankjes, bankjes om op te zitten, verlichting, comfortabele bestrating van hoge kwaliteit (we zullen wel zien met de tijd).
Kortom, bijna alles wat een voetgangersboulevard zo goed maakt. Maar wat is een voetgangersboulevard, vraag je je misschien af? Het is een breed (minstens 5 meter breed, met 3 meter vrij van obstakels), doorlopend voetpad. Dat is voor het regelgevende aspect van het regionale mobiliteitsplan Good Move (degene wiens naam we blijkbaar niet mogen noemen). Maar in werkelijkheid moet het veel meer zijn.
Het doel van de boulevards is om een zeer comfortabele, aangename, veilige en vooral voetgangersvriendelijke manier te bieden om naar verschillende 'attracties' buiten het stadscentrum te gaan, zoals stations of pleinen. Het doel is niet alleen om te zorgen voor voldoende breedte en optimaal stoepcomfort, maar ook om voetgangers aan te trekken door voldoende meubilair, openbare voorzieningen en begroeiing aan te brengen.
[vervolg onder foto]
Breedte en comfort
Dat is de basis. Bedenk dat als je elkaar met meerdere mensen rustig wilt kunnen passeren (want voetgangers zijn gezellig), je moet zorgen voor een pad van minstens 3,40 meter breed. En dat is nog maar het absolute minimum. Aarzel zeker niet om nog meer breedte te voorzien, want we weten hoe snel trottoirs overvol kunnen raken.
De keuze van de verharding is ook essentieel. Om de toegankelijkheid voor iedereen (rolstoelen, kinderwagens, wandelstokken, rollators, winkelwagentjes, enz.) te garanderen, moet de wegbeheerder een wegdek kiezen dat een comfortabele wandeling mogelijk maakt. In Brussel is er een wettelijke vereiste voor een bepaald comfortniveau, dat wordt berekend na het passeren van een meetstoel die is goedgekeurd door het Road Research Centre. Het volstaat te zeggen dat als dit wordt gerespecteerd (wat helaas niet altijd het geval is), het comfort gegarandeerd is.
Het mengen van vervoersmiddelen moet niet worden aangemoedigd op een voetgangersboulevard en de routes moeten goed worden gekozen. Gezien het belang van voetgangersstromen op boulevards is het belangrijk om auto's, bussen of te veel fietsen in dezelfde ruimte te vermijden. Het risico op een ongeluk is erg klein, maar het zorgt wel voor ongemak, dus het is beter om de stromen te scheiden. Je moet ook vermijden om een Boulevard naast een drukke weg te laten lopen - niemand loopt graag naast een snelweg. Het doel van een Boulevard is tenslotte ook om wandelaars de kans te geven om af te schakelen en niet voortdurend op hun hoede te zijn.
De Boulevard, een magische belofte
Naast deze basiselementen moet een boulevard veel meer bieden dan alleen een brede, veilige stoep. Het doel is om meer voetgangers naar de openbare ruimte te lokken en om mensen zin te geven om te lopen. Eerst en vooral moet het pad worden onderbroken door vegetatie en bomen die voldoende beschutting bieden bij warm weer. Er moeten ook rustplaatsen zijn: banken natuurlijk, maar ook openbare toiletten, schuilplaatsen tegen de elementen, waterpunten, straatbibliotheken, enz. De speelsheid van de openbare ruimte is essentieel. Een voetgangersboulevard moet daarom doorspekt zijn met elementen die ervoor zorgen dat mensen tijd willen doorbrengen in de openbare ruimte. Er zijn veel mogelijkheden, van het gebruik van bestrating (hinkelbanen of andere vloerspelletjes), tot meubilair zoals speelse bankjes of kleine speelplekken, tot het activeren van gevels. Dit alles moet in de straat worden geplaatst, rekening houdend met de vrije doorstroom van voetgangers. Tot slot moet een boulevard coherent zijn: het mag geen twijfel lijden of je wel de juiste route volgt. Deze samenhang kan op verschillende manieren worden bereikt: keuze van bestrating, straatmeubilair dat overal langs de route te vinden is, voorbeeldige voetgangerscontinuïteit, bewegwijzering, enz.
Dan is er nog het probleem van knooppunten
Een boulevard moet dienen als verbinding tussen druk bezochte plekken. Gezien de indeling van onze steden is de kans groot dat de boulevard grote snelwegen kruist. Voor kleinere wegen is het eenvoudiger. Met name het principe van het kruisende trottoir kan worden gebruikt. De boulevard is dan bijvoorbeeld zeer tijdelijk in een ontmoetingszone. Kortom, om een boulevard te bieden waar het mogelijk is om je rustig te verplaatsen, moet een vermindering van het gemotoriseerd verkeer dus de norm zijn. Maar ondertussen moeten we veilige oversteekplaatsen creëren waar grote wegen elkaar kruisen (vooral de Brusselse ring).
Dat kan op verschillende manieren
- Bied voetgangers continuïteit tussen de boulevard en het kruispunt, zodat wandelen voorrang krijgt. Het is niet nodig om voetgangers te laten zigzaggen.
- Maak (zeer) brede en kleurrijke zebrapaden.
- Stel verkeerslichten zo af dat ze maximale prioriteit geven aan wandelen. Wachttijden moeten worden verkort en de snelheid van voetgangers moet worden berekend op basis van een referentiesnelheid van 0,8 m/s, of er kunnen sensoren worden geïnstalleerd.
En in Brussel?
Zoals we al zeiden, is de Adolphe Maxlaan de eerste schakel in de Noord Boulevard, die de voetgangerszone verbindt met Tour & Taxis via het Noordstation. Maar volgens het gewestelijk mobiliteitsplan 2020-2030 moeten zes van deze verbindingen - Tour & Taxis, Jubelpark, Fernand Coq, Louiza, Brussel-Zuid en het Gemeenteplein van Molenbeek - tegen 2030 klaar zijn. Het project is dus ambitieus.
Maar hoe ver zijn we al? Op dit moment maakt het Tour & Taxiproject de meeste kans om tegen 2030 klaar te zijn. Naast de onlangs ingehuldigde Adolphe Maxlaan zijn er concrete plannen voor de heraanleg van de Picardstraat en de Simon Bolivarlaan. Het probleem is dat dit verschillende projecten zijn, uitgevoerd door verschillende overheden, met weinig of geen onderlinge samenhang, waardoor het risico bestaat dat de continuïteit die zo essentieel is, verloren gaat. Dit is al te zien in de manier waarop de Adolphe Max kruising met de binnenring wordt aangepakt.
En wat met de rest? Perspective.Brussels heeft een reeks studies uitgevoerd over de boulevards op het “Gemeenteplein Molenbeek-Fernand Coq” en het thema van de heraanleg van Louiza staat af en toe op de politieke agenda. Maar zonder een echte wilskracht van onze beleidsmakers om te slagen, is het moeilijk voor te stellen hoe we erin zullen slagen om meer dan één groot project te realiseren vóór 2030.
Wordt vervolgd...
De Boulevards worden in het zwart weergegeven
[screenshot van Mobigis]